همایش نخبگان افغانستان و ایران، گامی در جهت همکاری‌های علمی، فرهنگی و رسانه‌ای
روز گذشته، تهران میزبان اولین همایش نخبگان افغانستان بود؛ رویدادی که به ابتکار دکتر سید روح‌الله حسینی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کابل، برگزار شد. این همایش که با حضور چهره‌های برجسته علمی، فرهنگی و رسانه‌ای از دو کشور همراه بود، نشان‌دهنده اهمیت تعاملات فکری و نخبگانی برای تقویت روابط ایران و افغانستان است.
دکتر سید روح‌الله حسینی، در سخنرانی افتتاحیه این همایش، بر نقش نخبگان در تغییرات بنیادین جوامع تأکید کرد و گفت:
“تغییرات اساسی در هر جامعه‌ای توسط نخبگان صورت می‌گیرد. تأثیرگذاری قشر نخبگانی فراتر از حد تصور است و مسئولیت پیشرفت یا عقب‌ماندگی جامعه بر دوش آنان است.”
وی همچنین با اشاره به کمبود شناخت متقابل مردم ایران و افغانستان افزود:
“به عنوان کسی که بیش از دو دهه در افغانستان حضور داشته‌ام، می‌توانم بگویم که مردم ایران شناخت درستی از جامعه فرهیخته افغانستان ندارند و برعکس، افغانستان نیز شناخت دقیقی از جامعه ایران ندارد. این کمبود شناخت باعث شده است که رسانه‌های مغرض نقش زیادی در ایجاد سوءتفاهم‌ها ایفا کنند.”
دکتر حسینی همچنین نخبگان را به مسئولیت‌پذیری در برابر اعمال و افعال خود دعوت کرد و گفت:
“بسیاری از مشکلات کنونی بین دو کشور، ناشی از عدم شناخت صحیح از یکدیگر است. نخبگان مسئولیت دارند که این فاصله‌ها را از بین ببرند و افکار عمومی را به حقیقت نزدیک‌تر کنند.”
در این همایش، حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور ایران نیز حضور داشت و با تأکید بر اهمیت همکاری‌های علمی و فناورانه میان دو کشور، گفت:
“امروز دیگر سخن از مدرسه نیست؛ سخن از دانشگاه‌هاست، سخن از شرکت‌های دانش‌بنیان است، سخن از پروژه‌های عظیم فناورانه‌ای است که ایران و افغانستان را به یک اکوسیستم علمی مشترک تبدیل خواهد کرد.”
وی همچنین اعلام کرد که دانشگاه‌های ایران به روی نخبگان افغانستانی گشوده شده‌اند و زمینه‌های تحصیل، پژوهش و فعالیت‌های فناورانه برای آنان فراهم است. او تأکید کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان افغانستانی می‌توانند در ایران ثبت شوند، توسعه پیدا کنند، سرمایه جذب کنند و مرزهای فناوری را جابه‌جا کنند.
افغانستان و ایران، علاوه بر اشتراکات فرهنگی، دو کشور اسلامی هستند که همواره با جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای دشمنان مشترک روبه‌رو بوده‌اند. دشمنان این دو کشور با ایجاد رسانه‌های بزرگ، اخبار نادرست، اختلافات قومی و نفاق‌افکنی را ترویج می‌دهند.
در چنین شرایطی، تنها راه مقابله با این حملات رسانه‌ای، تقویت رسانه‌های داخلی و ایجاد همکاری‌های استراتژیک در این حوزه است. با این حال، بسیاری از رسانه‌های افغانستان به دلیل مشکلات اقتصادی با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند و در برخی موارد، عدم حمایت کافی باعث شده است که آن‌ها به حاشیه رانده شوند. اگر توان راه‌اندازی رسانه‌های بزرگ بین‌المللی وجود ندارد، باید از طریق حمایت از خبرگزاری‌ها، وب‌سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی، مقابله مؤثری با این تهدیدات صورت گیرد.
امروز جنگ رسانه‌ای، سرنوشت‌سازتر از هر زمان دیگری است، و افغانستان و ایران باید در این عرصه همکاری‌های خود را افزایش دهند. رسانه‌های داخلی نباید تنها به پخش اخبار شبانه محدود شوند، بلکه باید محتوای تأثیرگذار تولید کنند، رویدادهای مهم مانند همایش نخبگان را به‌درستی پوشش دهند و نقش مؤثری در شکل‌دهی افکار عمومی ایفا کنند.
اولین همایش نخبگان افغانستان در ایران، با حضور چهره‌های برجسته از دو کشور برگزار شد. از جمله مهمانان ویژه این همایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور ایران و رئیس بنیاد ملی نخبگان
دکتر سید روح‌الله حسینی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کابل
مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک فناوری پردیس تهران
نمایندگان امارت اسلامی در سفارت افغانستان در تهران
ده‌ها تن از نخبگان علمی، فناوری، فرهنگی و مذهبی دو کشور
این همایش نشان داد که ایران و افغانستان ظرفیت‌های مشترک زیادی برای همکاری دارند و نخبگان این دو کشور می‌توانند در عرصه‌های علمی، فرهنگی و رسانه‌ای نقش‌آفرینی کنند.
برگزاری چنین همایش‌هایی گامی مهم در جهت گسترش روابط علمی، فرهنگی و رسانه‌ای میان ایران و افغانستان است. اما برای مقابله با چالش‌های فکری و تبلیغاتی که دو کشور با آن روبه‌رو هستند، نیاز به حمایت جدی از رسانه‌های مستقل و متعهد وجود دارد.
اگر رسانه‌های داخلی به‌درستی هدایت و تقویت شوند، می‌توانند نقش مهمی در آگاهی‌بخشی، تقویت وحدت میان جوامع اسلامی و مقابله با جنگ رسانه‌ای دشمنان ایفا کنند. رسانه‌ها را باید در آغوش گرفت، مشکلاتشان را شنید و با مهربانی آن‌ها را راهنمایی کرد تا بتوانند با انگیزه و قدرت به کار خود ادامه دهند. تنها از این طریق می‌توان جنگ رسانه‌ای دشمن را در نطفه خفه کرد و آینده‌ای روشن‌تر برای منطقه رقم زد.